به گزارش تفکر، روز چهارشنبه، 30 مهرماه برای علاقه‌مندان مطالعه در تاریخ، باستان‌شناسی و اجتماعات اولیه روزی بی‌نظیر بود. به‌مناسبت روز جهانی باستان‌شناسی، از کتاب «باستان‌شناسی ایران از دوران پارینه‌سنگی تا پایان هخامنشی» نوشته دکتر «راجر متیوز» و دکتر «حسن فاضلی نشلی» با ترجمه دکتر «جواد حسین‌زاده ساداتی» و دکتر «اشکان اولی ‌پوریان»  و با حضور جمعی از بزرگان و اندیشمندان حوزه فرهنگ، تاریخ و باستان‌شناسی رونمایی شد.

در باب اهمیت این کتاب که حاصل بیش از 15 سال کار مشترک دکتر «راجز متیوز» و دکتر «حسن فاضلی نشلی» است، لازم است یادآور شویم «رومن گیرشمن» باستان‌شناس فرانسوی برای نخستین بار در سال 1332 کتابی را با عنوان «ایران از آغاز تا اسلام» به نگارش در آورد که تا به امروز کتابی مرجع برای تمام محققان ایرانی و خارجی در حوزه باستان‌شناسی، تاریخ و ایران‌شناسی بوده است.

 شش سال بعد در سال 1338 باستان‌شناس بلژیکی پرفسور «لوئی واندنبرگ» کتابی با عنوان «باستان‌شناسی ایران باستان» را به چاپ رساند. هر دوی این کتاب در طی 70 سال اخیر بارها تجدید چاپ شدند و مورد استقبال علاقه‌مندان به تاریخ و فرهنگ ایران‌زمین قرار گرفتند و شگفت این‌که هنوز هم جزو منابع اصلی درسی دانشجویان به حساب می‌آیند.

با این حال طی هفتاد سال گذشته پژوهش‌های باستان‌شناسی زیادی در ایران صورت گرفته و ضرورت داشت تا تمامی پژوهش‌های گذشته و حال با چاپ کتاب جدید روزآمد شود. 

بنابراین دو استاد برجستۀ باستان‌شناسی خاور نزدیک یعنی پرفسور «حسن فاضلی نشلی» از دانشگاه تهران و پرفسور «راجر متیوز» از دانشگاه ردینگ انگلستان طی 15 تلاش کتاب «باستان‌شناس ایران از دوران پارینه‌سنگی تا پایان شاهنشاهی هخامنشی» در سری جهانی راتلیج به زبان انگلیسی در سال 2022 چاپ کردند و دکتر «جواد حسین‌زاده ساداتی» و دکتر «اشکان پوریان» در سال 1404 با ترجمۀ آن به فارسی، آن را در اختیار عموم قرار دادند که روز گذشته در سالن موزه ملی ایران از این کتاب رونمایی شد.

•  کتابی برای درک عمومی تحولات فرهنگی ایران در گذشته 

سیّد محمّد بهشتی شیرازی رییس سابق سازمان میراث فرهنگی و گردشگری، کارشناس حوزه میراث فرهنگی و از چهره‌های ملی در حوزه فرهنگ در این مراسم ضمن قدردانی از مولفان و مترجمان این کتاب ارزشمند گفت: من به‌عنوان کسی که سابقه مدیریت دارم می‌گویم در کشور ما به‌شدت حساسیت و حتی سوءتفاهم وجود دارد نسبت به همه موضوعات مرتبط با میراث فرهنگی ازجمله باستان‌شناسی به این دلیل که این موضوعات، ثقیل هستند و نمی‌توان این موضوعات را مانند فیزیک برای هر کسی به‌راحتی توضیح داد. 

وی همچنین تأکید کرد: باستان‌شناسان با نگارش این کتاب ارزشمند، برای نخستین بار از لاک خود بیرون آمدند و کتابی نوشتند برای مورخان، برای جامعه‌شناسان، برای انسان‌شناسان و برای افراد عادی جامعه و چاپ این کتاب برای برای درک عمومی تحولات فرهنگی ایران در گذشته حائز اهمیت بسیار است.

•  کتاب حاصل 15 سال تلاش مشترک من آقای دکتر راجر متیوز است

دکتر حسن فاضلی نشلی نیز در این مراسم ضمن قدردانی از استادان بزرگ حوزه میراث فرهنگی و باستان‌شناسی که در این جلسه حضور دارند، گفت: این کتاب حاصل 15 سال تلاش مشترک من آقای دکتر راجر متیوز است و می‌توانم بگویم این کتاب، آغازی است بر تولد کشوری به نام ایران از دوره پارینه‌سنگی تا پایان پادشاهی هخامنشی. 

گفتنی است دکتر حسن فاضلی نشلی از مفاخر علمی مازندران و متولد شهرستان بابل در حال حاضر استادتمام و رییس گروه باستان‌شناسی دانشگاه تهران است.