پرنده‌، سال‌هاست فریدونکنار را برای گذراندن روزهای سرد پاییز و زمستانش انتخاب کرده است؛ «امید» با مهاجرت فصلی جذابش، پدیده‌‌ای جذاب و شگفت‌انگیز رقم زد که عاشقان طبیعت را شیفته‌ی رفتارش کرده است... امید پس از آن‌که «آرزویش» تلف شد، ۱۵ سال را به تنهایی عازم مازندران می‌شد و بی‌اعتنا به یافتن جفت دیگر، سر در لاک تنهایی داشت؛ تا این‌که سر و کله‌ی رویا پیدا شد. حالا «رویا» منتظر در تالاب فریدونکنار، «امید» را انتظار می‌کشد. همراه این چشم‌انتظاری نه تنها مردم مازندران که بسیاری از هموطنان در سراسر ایران نیز بی‌قرار بازگشت «امید»، تنها باقی‌مانده جمعیت غربی درناهای سیبری هستند؛ به این امید که پرنده با عبور از فاصله‌ای ۵۰۰۰ کیلومتری، کرم نماید و با ترکِ «ولگا»، فرو آید بر رواق چشمان دوستدارانش در فریدونکنار ... امروز «خبرگزاری ایرنا» در مازندران، به گزارش مبسوطی در این ارتباط پرداخته است که در ادامه می‌خوانید. هفته‌های پایانی شهریور ماه سال جاری اولین گروه از پرندگان مهاجر وارد تالاب‌های مازندران شدند و تاکنون پیش‌قراولان پرندگان مهاجر از گونه‌های مختلف وارد این استان شده و یا اینکه در اقامتگاه‌های شمال دریای خزر در حال مهیا شدن جهت پرواز به سمت جنوب دریای خزر هستند. کارشناسان حیات وحش در سال‌های گذشته بحث‌های بسیار جدی در خصوص تک‌درنای سیبری امید مطرح کردند و همه آنها نظر قطعی که آیا این گونه نادر در سال جاری هم به مازندران سفر خواهد کرد و یا دوستداران حیات وحش را همچنان چشم انتظار خواهد گذاشت، ارائه نکردند. صاحبنظران در حوزه پرنده‌شناسی و حیات وحش تاکنون شواهدی که دلالت بر تلف یا زنده‌بودن تک‌درنای سیبری امید وجود داشته باشد مطرح نکردند. برخی از این پرنده‌شناسان بر این باور بودند در ۲ سال گذشته این امکان وجود داشت که امید برای زمستان‌گذرانی به تالاب فریدونکنار سفر کند و یا اینکه شرایط آب و هوایی به گونه‌ای باشد که در اقامتگاه‌های بالاتر از تالاب فریدونکنار در شمال دریای خزر فرود آید. اما این روزها همه دوستداران حیات وحش همچنان امیدوارند که مسافر آنها در آسمان مازندران به پرواز درآید و درتالاب فریدونکنار زمستان‌گذرانی کند. آنچه که شهروندان مازندرانی را برای ورود امید بی‌تاب کرد، چشم‌انتظاری رویا است که در آب‌بندانی حفاظت‌شده در فریدونکنار چشم‌انتظار حضور تک‌درنای سیبری به این تالاب است. امید تک‌درنای سیبری ۱۵ سال متوالی به تنهایی از سیبری به ایران و منطقه فریدونکنار می‌آمد تا زمستان خود را در این تالاب زیبا و پر از خوراکی بگذراند. سه سال قبل دارای یک یار از بلژیک شد؛ در واقع یکی از نگرانی‌های مسوولان سازمان حفاظت محیط زیست این بود که با تلف شدن امید، مسیر پروازی غربی که به ایران ختم می‌شود از بین برود و کور شود‌؛ از این‌رو با رایزنی‌های صورت گرفته با یک مرکز بین‌المللی پرورش درنا در بلژیک، موفق شدند یک درنای ماده را به ایران منتقل کنند که رویا نام گرفت. رویا با رعایت پروتکل‌های بین‌المللی ۶ بهمن ماه ۱۴۰۱ وارد منطقه فریدونکنار شد. بعد از آن مراسم آشنایی رویا با امید آغاز و در مدت زمان کوتاهی با هم جفت و جور شدند، با گذشت چند روز رفتارها و آواهای مخصوصی از سوی این ۲ پرنده به گوش رسید که نشان می‌داد این ۲ با هم آشنا شده‌اند، بعد از آن با مشاوره‌های بین‌المللی تصمیم بر رهاسازی رویا گرفته شد. بر این اساس رهاسازی به طور تدریجی انجام و باعث شد تا امید بعد از ۱۵ سال دوباره رقص و آواز را از سر بگیرد تا توجه رویا را به خود جلب کند، سپس هر ۲ به رقص درآمدند. این نزدیکی باعث شد تا مسوولان سازمان حفاظت محیط زیست، به زنده ماندن مسیر پروازی غربی امیدوار شوند. زمستان ۱۴۰۱ این ۲ پرنده در کنار هم به گشت و گذار در منطقه پرداختند؛ امید تلاش می‌کرد تا رویا را برای مهاجرت آماده کند، کم کم زمان مهاجرت نزدیک شد و همه امیدوار بودند که رویا در این مسیر طولانی امید را همراهی کند. بالاخره در ۱۴ اسفند ۱۴۰۱ یعنی بعد از گذشت ۳۴ روز از روزهای در کنار هم بودن، این ۲ پرنده سفرشان را آغاز کردند و هر دو به قصد سیبری، تالاب فریدونکنار را پشت سر گذاشتند روزها گذشت اما خبری از آنها نبود تا اینکه در ۲۱ اسفند همان سال یعنی هفت روز بعد از شروع مهاجرت، خبر رسید که رویا به تنهایی در تنکابن - یکی از شهرهای غربی مازندران - دیده شده است؛ این یعنی اینکه تلاش‌ها نتیجه نداد و امید دوباره تنها رفت؛ حالا رویا ماند و یک سال دیگر انتظار که شاید امید بیاید اما بعد از آن امید نیامد و رویا در فریدونکنار تنها ماند. *احتمال بازگشت در آبان ماه یک کارشناس حیات وحش و پرنده‌شناس با توجه به این که تاکنون هیچ نشانه‌ای مبنی بر تلف‌شدن تک‌درنای سیبری امید وجود ندارد، احتمال بازگشت این پرنده مهاجر به مازندران برای سال جاری وجود دارد. کوروس ربیعی گفت: مهاجرت این پرنده بر اساس شرایط آب و هوای سیبری و شمال دریای خزر تنظیم می‌شود اما از اوایل آبان تا پایان همین ماه احتمال بازگشت تک درنای سیبری به مازندران وجود دارد. وی با اشاره به این مطلب که به طور قطعی نمی‌توان اعلام کرد که این پرنده بعد از وقفه‌ای ۲ ساله دوباره به زیستگاه جنوب دریای خزر در مازندران مهاجرت می‌کند یا نه، اظهار کرد: در شرایط فعلی یک اتفاق نظر وجود دارد و آن احتمال بازگشت تک‌درنای سیبری هر چند کم اما وجود دارد. ربیعی تصریح کرد: هر چند غیبت ۲ ساله این پرنده احتمال بازگشت دوباره را کمی ضعیف کرده است؛ اما به طور قطعی نمی‌توان اعلام کرد که تک‌درنای سیبری دیگر به مازندران باز نمی‌گردد. ربیعی افزود: طی این مدت ۱۵ سال مهاجرت امید به تالاب فریدونکنار تنها در یکی از سال‌های دهه ۸۰ این پرنده به مازندران سفر نکرد که حدس و گمانه‌های زیادی در آن زمان مطرح بود؛ اما با بازگشت این پرنده در سال بعدیش این شائبه‌ها برطرف شد. این پرنده‌شناس تصریح کرد:‌ با توجه به موضوع ردگیری امید در هیچ‌یک از کشورهای مسیر پرواز این پرنده در دستور کار قرار ندارد؛ بر این اساس نمی‌توان به طور حتم و یقین عنوان کرد که این پرنده چه وضعیتی دارد. دُرنای سیبری که امید از گونه آنهاست و با نام علمی 'گروس لئوکوجرانوس Grus leucogeranus ' شناخته می‌شود؛ پرنده‌ای در معرض خطر انقراض از خانواده درناهاست که قدی نزدیک به یک ‌و نیم متر دارد و فاصله دو بال آن بیش از ۲ متر است. این درنا بدنی یک‌دست سفید با پاهای بلند سرخ ‌رنگ دارد و منقار بلند سیاهی روی صورت قرمز رنگ آن نشسته‌ است. درنای سیبری به طور تاریخی به سه جمعیت اصلی شرقی، غربی و مرکزی تقسیم می‌شود. جمعیت مرکزی این گونه، منقرض شده است و جمعیت غربی هم به گفته کارشناسان محیط زیست در صورت مرگ امید به طور قطعی منقرض خواهد شد. جمعیت شرقی درنای سیبری که در واقع تنها گروه باقی مانده از این گونه است، تابستان را در شرق سیبری زادآوری کرده و برای زمستان‌گذرانی به شرق چین می‌رود. از اعضای این گروه بیش از سه هزار قطعه باقی‌مانده است. زیستگاه زمستانی تقریبا تمامی جمعیت این گونه دریاچه «پویانگ» در چین و اطراف آن است. مازندران دارای ۲ تالاب بین‌المللی میانکاله و فریدونکنار و چندین تالاب و آبگیر محلی چون ساهون، لپو و پلنگان، ولشت، استخرپشت، گل‌پل، خضر نبی، شورمست، دریوک، سراندون و بالندون، گز و کندوچال است و همچنین افزون بر ۸۰۰ قطعه آب‌بندان به مساحت ۱۷ هزار هکتار دارد. همه‌ساله در فصل زمستان ۱۰۰ گونه پرنده مهاجر زمستان‌گذران با جمعیتی حدود ۳۰۰ هزار بال به مازندران مهاجرت می‌کنند. بر اساس آمارهای رسمی، تاکنون بیش از ۴۹۰ گونه جانوری از رده‌های مختلف مهره‌داران اعم از پرندگان، پستانداران، خزندگان، دوزیستان و ماهی‌ها در زیست‌بوم مازندران شناسایی شده‌اند. پرندگان با ۳۱۷ گونه از ۵۸ خانواده، پستانداران با ۶۳ گونه و ۱۹ خانواده، دوزیستان با ۹ گونه از ۶ جنس و ۶ خانواده، خزندگان با ۲۶ گونه از ۲۱ جنس و ۱۱ خانواده و ماهی‌ها با ۷۵ گونه بخشی از تنوع زیستی حیات وحش مازندران را تشکیل می‌دهد.